PATNOS

A-TARİHİ VE COĞRAFİ YAPISI

Urartuların "Aladırı",Romalıların "Patisus" diye adlandırdıkları İlçemiz geçmişte cereyan eden tarihi olaylarla beraber günümüze kadar gelen olayların akisleriyle süslü eski kalıntılarıyla yaşayan yörelerimizden birisidir. İlçenin güneybatısındaki ehramvari koç heykeli, mezarlar, kümbetler ve kale yıkıntıları gibi manzaralar ilçemizin ne kadar köklü bir tarihe sahip olduğunu gösteren delillerden bazılarıdır.Patnos"un geçmişi çok eski dönemlere hatta Milattan önceki dönemlere kadar uzanır. Bölgemizin en eski halkını Milattan 30 asır kadar önce Ortaasyada "Asiyetik" (Yafetik) adı altında gelen Hurular, Kastilerle aynı ırka sahip olan Subarlar teşkil ederler. Bunlar bu bölgede kuvvetli devletler kurmuşlardır. Özellikle Hurular bu bölgede 200 yıl kadar rakipsiz olarak yaşamışlardır. Mittani (Hüksüzler)" le beraber şarka hakimi olmuşlardır.Huruların enkazı üzerinde Vangölü havzasında Asurluların Yukarı Ülke anlamına gelen Urartu veya "Ur-Artu" adını verdikleri bir devlet kuruldu. Urartuların Aladiri, Romalıların Patisus diye adlandırdıkları İlçemiz uzun zamanlara Urartu Medeniyetinin tesirinde kaldığı yapılan kazılarda Serefkus"un kurduğu krallığa, Sonra Asurluların, daha sonra Perslerin üzerinde yaşadığı İlçemiz daha sonraları Partların, Romalıların, Sasanilerin ve Hazar Türklerinin ellerine girmiştir.1347 yılında Karakoyunlu Türkleri (Mamikonlu-Belanlı) Patnos, Erciş, Malazgirt, Adilcevaz ve Ahlat havalisinin kontrollerini ellerinde bulundurmuşlardır. 1514 yılında yapılan Çaldıran Savaşı neticesinde bu bölge Osmanlı İmparatorluğu egemenliği altına girmiştir.Türkiye Cumhuriyetinin bu güzel ve değerli vatan parçası son olarak Rus işgali altında kalmış, ancak 14 Nisan 1918 tarihinde Birinci Dünya Savaşı ile işgalden kurtarılarak tekrar anavatana katılmıştır. Patnos İlçesi Doğu Anadolunun Yukarı Murat-Van bölümünde yer alır. Doğuda Van İlinin Erciş, Batıda Muş İlinin Malazgirt, Kuzeyde İlimizin Tutak ve Hamur İlçeleri, Güneyde Bitlis İlinin Adilcevaz İlçeleri ile komşudur. İlçemizin Ağrı-Van, Ağrı-Muş ve Ağrı Bitlis karayollarının kesişme noktası üzerinde kurulmuş olması önemini artırmaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1640 metredir. İlçemizin 1 Belde Belediyesi, 91 köy ve 63 mezrası bulunmaktadır. İlçenin Yüzölçümü 1424 metrekaredir.

B-NÜFUS DURUMU

İlçemizin toplam nüfusu İlçemiz Nüfus Müdürlüğü"nden alınan bilgilere göre köy ve mezralarla beraber 136.594 "tür. Toplam nüfusun 63409"unu kadın, 73185"i erkek nüfus teşkil etmektedir. Yine toplam nüfusun %44"ü köylerde, %56"sı da ilçe merkezinde yerleşik olarak ikamet etmektedir.Köylerdeki nüfusun çoğunluğu tarım ve hayvancılığa elverişli y,erlerde barınmakta olup, bu insanlar geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadırlar. Genel nüfusun %70"i okur-yazardır. İlçedeki sanat meslekleri %3 gibi küçük bir rakamı oluşturmaktadır.

C-İDARİ DURUM

İlçe Merkezi 8 mahalleden oluşmaktadır. İlçeye bağlı 1 Belde, 91 köy ve 70 mezra mevcuttur. Genellikle bütün köy ve mezraların yerleşim yerleri tarım ve hayvancılığa elverişli yerler ve sulak yerlerdir.Devlet yönetimi olarak, su, köprü, okul ve cami gibi zaruri hizmetler yerine getirilmeye çalışılmaktadır. Hayvancılığın geliştirilmesi için Doğu ve Güneydoğu Anadolu Hayvancılığının Geliştirilmesi Projesi kapsamında halka süt ineği ve besin sığırı dağıtımı yapılmıştır.İdarenin daha sıhhatli uygulanması için her ay köy ve mahalle muhtarlarıyla düzenli olarak toplantı yapılmakta olup, sorunlar yapılan bu toplantılarda gündeme getirilmektedir.

D-SOSYAL DURUMU

İlçe merkezinde ve köylerdeki evler genellikle kerpiç ve taş kullanılarak yapılmıştır. İlçe Merkezindeki konut sıkıntısı oldukça önemli bir sorun oluşturmaktadır. İlçe Merkezindeki sadece devlet teşekküllerine ait binalar betonarme olup son zamanlarda halk tarafından da betonarme olarak yapılan binaların sayısında artış gözlenmektedir.İlçe merkezi ve köylerdeki halkın %80"inin gelir düzeyi düşüktür. Nüfusun tamamına yakın bir kısmı geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. İlçe merkezi ve köy halkının yaklaşık %50"si bahar ve yaz aylarında geçimlerinin temini için iş imkanı bulabilecekleri büyük şehirlere göç etmektedirler. Bu şehirler genellikle İstanbul başta olmak üzere İzmir, Denizli, Aydın, Trabzon ve Antalya İlleridir. Bu göçler yakın zamana kadar mevsimlik olarak gerçekleşirken son zamanlarda yerleşim amaçlı göç olarak gerçekleşmeye başlamıştır.İlçe merkezi 01.06.1980 yılında Ulusal Elektrik şebekesine bağlanmıştır. Ancak yapılan şebekenin kesin teslimi 1983 yılında gerçekleşmiştir.Her yıl Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü tarafından yapılan plan ve proğram çerçevesinde imkanlar dahilinde köylerin su ve yol gibi başlıca sorunları çözüme kavuşturulmaktadır.İlçe merkezinde sadece ana cadde üzerinde kanalizasyon mevcut olup, diğer cadde ve sokaklarda bu sorun halen devam etmektedir. Mevcut kanalizasyon da ilçe nüfusunun yoğunluğu göz önüne alınacak olursa ihtiyaca cevap veremeyeceği apaçık ortadadır. Köy ve mezralarda ise bu kanalizasyon şebekesi bulunmamaktadır. Doğal olarak buralarda özellikle sıcak yaz aylarında bulaşıcı hastalıkların ortaya çıktığı görülmektedir.İlçe merkezinde bir Devlet Hastanesi ve bir Sağlık Ocağı bulunmaktadır. Doğansu, Dedeli ve Aktepe Köylerinde birer Sağlık ocağı mevcut olup, bu köylerdeki sağlık ocaklarına bağlı olarak faaliyet gösteren 11 adet Sağlık Evi bulunmaktadır. Ancak bu sağlık evlerinin tamamı kapalıdır.İlçe Merkezindeki Devlet Hastanesi ve Sağlık Grup Başkanlığında 13 doktor, 2 Diş Tabibi 10 hemşire, 12 ebe, 4 Laboratuar Teknisyeni, 9 sağlık memuru, 26 memur,şoför ve hizmetli görev vermektedir. Araç durumu olarak da Devlet Hastanesi ve Sağlık Grup Başkanlığına ait 4 adet Ambulans mevcuttur. Hastanenin tüm servisleri mevcut olup doktor yetersizliğinden dolayı kullanılamamaktadır. Ayrıca Devlet Hastanesine ait olmak üzere 1 adet telefon santrali, elektrik jeneratörü ve 1 adet röntgen cihazı bulunmaktadır.

E-EĞİTİM VE KÜLTÜR DURUMU

Patnos 1936 yılında ilçe olması dolayısıyla eğitim ve kültür hizmetlerinde de artışlar gözlenmiştir. Patnos İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü 1987 yılından bu yana devam etmekte olup, kurum olarak 2 şube müdürü, 1 şef, 2 memur, 3 Memur(hizmetli), 1 Hizmetli,1 Şoför ve 1 geçici görevli olmak üzere toplam 11 personel ile hizmetlerini sürdürmektedir.Kuruma bağlı olarak 121 okul, 1 Halk Eğitim Merkezi ve 1 Öğretmeni bulunmaktadır. Bunlardan 119"i İlköğretim Okulu,1 PİO, 1 YİBO, 4 Lise bulunmaktadır. Bu okullardan güvenlik yönünden kapalı okul bulunmamaktadır. Köylerde İlçe genelindeki okullarda bulunan toplam öğrenci sayısı ise İlköğretim okullarında 20661, Genel Lisede 620, Endüstri Meslek Lisesinde 178, İmam-Hatip Lisesinde 60 ve Sağlık Meslek Lisesinde 96 öğrenci bulunmaktadır. İlçe düzeyindeki öğretmen sayısı ise 416 sınıf öğretmeni, 122 branş öğretmeni, 27 vekil öğretmen olmak üzere toplam 576"tür.İlçe merkezinde Kültür Kuruluşlarından 1 Halk Kütüphanesi mevcuttur. Kurum Müdürü ile birlikte 1 memur ve 1 hizmetli ile hizmet yürütmektedir. İlçe Halk Kütüphanesinde 10828 adet kitap mevcut olup bu kapasite içerisinde 2002 yılı içerisinde 69297 öğrenci ve vatandaşa hizmet vermiştir.

G-EKONOMİK DURUMU

İlçe Ekonomisinin büyük bir çoğunluğunu tarım ve hayvancılık oluşturduğu ilçe halkının %60 gibi büyük bir kısmı tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Bu tarım ve hayvancılık ilçeye bağlı köy ve mezraların da en önemli geçim kaynağını oluşturmaktadır. İlçe ve köylerdeki çalışabilecek büyük insanlar bahar ve yaz aylarında geçim temini için mevsimlik olarak iş imkanı bulabilecekleri büyük kentlere gitmektedirler. Parasal imkanları kısıtlı olanlar için bu çalışmalar mevsimlik olarak gerçekleşirken imkanları geniş olanlar için bu göçler bir-iki yıldır yerleşim amaçlı göçe dayanmaktadır.İlçe merkezinde sanayi ye dayalı herhangi bir işletme ve fabrika bulunmamakta olup ilçede temel gıda ve ihtiyaç maddeleri ile uğraşan küçük esnaf ve sanatkarlar çoğunluk oluşturmaktadır. Bunlar genellikle küçük çapta bakkal, marangoz, oto tamirciliği ve bu gibi esnaflardır.İlçede bir bankayla bir Esnaf ve Sanatkarlar Odası faaliyetlerini sürdürmektedir. İlçe Ekonomisine canlılık getirecek sergi, fuar, panayır gibi etkinlikler yapılmamaktadır. Turizm açısından da art bölgede yer aldığı için herhangi bir faaliyet yoktur. Aynı zamanda turistlerin ilgilenebilecekleri yeterli bir tarihi ve doğal güzellikleri bulunmamaktadır. Mevcut eserler ise doğa ve insan tahribatı nedeniyle gözle görülebilir özelliklerini kaybetmiştir

H-ULAŞTIRMA VE ALTYAPI DURUMU

İlçe merkezi E-23 Karayoluna bağlanan Ağrı, Van, Muş, Bitlis karayollarının kesişme noktasında bulunmaktadır. Ağrı"ya 82 km uzaklıkta olup yol asfalt kaplamadır. Yol tamamına yakın bir kısmında bozuk olup, yapım ve onarım çalışmaları valilik tarafından üstlenilmiştir. Malazgirt, Muş, Erciş ve Van karayolları da asfalt kaplama olup, yıl boyunca yağan yağmurlar nedeniyle yer yer bozulmalar olmaktadır. Bütün bu olumsuzluklara rağmen yine de ulaşım düzenli olarak sağlanmaktadır. İlçeye bağlı köy ve mezralarla olan ulaşım kış aylarında zaman zaman aksamaktadır. Ancak Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünün gayretli çalışmaları neticesinde bu aksaklıklar kısa sürede giderilmektedir. Zaman zaman bozulan köy ve mezraların yolları ise Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü tarafından yıllık plan ve proğrama göre onarılmaktadır.İlçenin deniz yolu ile herhangi bir bağlantısı bulunmamaktadır. Yakın zaman kadar hava yolu ile de bağlantısı bulunmayan İlçemiz Ağrı"da yapılan ve faaliyete başlayan havaalanı sayesinde hava ulaşım imkanına da kavuşmuştur.Altyapı durumu olarak ilçede sadece ana cadde üzerinde kanalizasyon mevcut olup, ihtiyacın çok altında kalmaktadır. İlçenin diğer cadde, sokak ve mahallelerinde altyapı şebekesi bulunmamaktadır. Bu olumsuz durum köy ve mezralarda da kendini göstermektedir. Bundan dolayı da bölgesel olarak sıcak geçen yaz mevsiminde bulaşıcı hastalıklardan şikayetler artmaktadır. Şikayetlere genellikle küçük çocuklarda rastlanılmakta olup, ileriye yönelik olarak kalıcı etki bırakması tehlikesi bulunmaktadır.

I - MAHALLİ İDARELERİN DURUMU

İlçe Merkezinde Mahalli İdareler birimi olarak Belediye Başkanlığı ile İlçe Özel İdare Müdürlüğü bünyesinde hizmet vermekte olan Köylere Hizmet Götürme Birliği bulunmaktadır.

a- PATNOS BELEDİYESİ :

İlçe Belediye Başkanlığının personel durumu 1 Başkan Yardımcısı, 1 Hesap İşleri Müdürü, 3 Şef, 1 Trafik Memuru, 9 memur, 2 biletçi, 1 İş Makinası Sürücüsü, 1 İtfaiye Çavuşu, 1 itfaiye onbaşısı, 3 İtfaiye eri, 8 şoför, 6 tahsildar, 1 zabıta komiseri, 17 zabıta memuru, 1 Veteriner, 1 İnşaat Mühendisi, 2 teknisyen yardımcısı, 5 bekçi, 3 hizmetli, 1 odacı, 1 paklama personeli, Mevcut 99 kadronun 69 kadrosu dolu 30 kadrosu da boş olarak bulunmaktadır. Araç durumu olarak toplam 35 aracı mevcuttur. İlçe Belediyesinin 2002 yılı bütçesi 2.430.000.000.000.-TL olarak belirlenmiştir. Bu bütçe 2002 yılı yatırımları içme suyu şebekeleri ve umumi kanalizasyon projesinin 2002 yılı programına alınması ve karayolları haricinde mahalle yollarının yapımı için kullanılacaktır.

b- DEDELİ BELDE BELEDİYESİ :

İçişleri Bakanlığının teklifi 01.07.1996 tarih ve 96/45916 Sayılı Üçlü Kararname ile İlçemize bağlı Dedeli Köyü Belde sıfatını kazanmış 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan Mahalli İdareler Genel Seçimlerinde söz konusu beldede Belediye Başkanı seçimi yapılmış olup, dedeli Belediye Başkanlığının personel durumu 2 Şoför, 1 fen Memuru, 1 Veteriner, Mevcut 14 kadronun 5 kadrosu dolu 9 kadrosu da boş olarak bulunmaktadır. Araç durumu olarak toplam 6 aracı mevcuttur. Belde Belediyenin 2002 yılı bütçesi 272.000.000.000.-TL olarak belirlenmiştir.